Schotertuin

De jeugdherberg Jan Gijzen

De jeugdherberg Jan Gijzen

Het huidige gebouw van Stayokay is oorspronkelijk gebouwd als schoolgebouw voor de St. Bavoschool. De school lag midden in de weilanden tussen Schoten en de buurtschap Santpoort-Zuid. De opzet was dat kinderen van beide gemeenschappen lopend langs de Jan Gijzenkade de school konden bereiken.

Van Ad Peeters, oud-hoofd van de St. Bavoschool in de Eemstraat, ontvingen wij de volgende informatie.

De parochie St.Bavo werd als dorpsstatie gesticht in 1844. Het heeft echter nog vele jaren geduurd voor men tot de oprichtng van een school voor katholiek onderwijs is overgegaan.
De reden hiervoor is te verklaren uit het ontbreken van een werkelijke behoefte hiertoe. Praktisch heel de schoolgaande jeugd van Oud-Schoten was katholiek, zodat de toenmalige openbare school, welke was ondergebracht in het Raadhuis aan de Vergierdeweg (nu in gebruik bij het Rode Kruis) eigenlijk als een katholieke school werd beschouwd.
Het onderwijzend personeel was meestal ook katholiek en zoals oud-Schotenaren eens vertelden: “Er werd vóór en ná de lessen zelfs gebeden”.

Hierbij dient te worden aangetekend, dat de katholieken in die tijd hun onderwijs zelf moesten bekostigen, zodat de aandrang vanuit de bevolking waarschijnlijk niet zo sterk zal zijn geweest. Bedenk wel, het Hoofd van de school, de heer Pielage, verdiende in 1884 een jaarsalaris van 700 gulden.
Door pastoor Kester werd een schoolfonds opgericht en in de notulen van 5 aug. 1897 wordt vermeld, dat van een gift van 5000 gulden een bedrag van 2000 gulden hiervoor zal worden besteed.
Pastoor Kester overleed op 4 november 1900 en vermaakte aan het kerkbestuur een bedrag van 1000 gulden met de bepaling, dat het geld ten goede zou komen aan het Schoolfonds.

Het pastoraat van zijn opvolger, pastoor Diekman, werd vooral gekenmerkt door zijn ijver voor het katholiek onderwijs. In de vergadering van 5 februari 1901 werd besloten het beheer van het Schoolfonds onafhankelijk te maken van het kerkbestuur. Het werd overgedragen aan een commissie (die bestonden dus toen al!) welke de geschiedenis inging onder de naam “Commissie Schoolfonds”.
Om te komen tot de stichting van een eigen school was een kapitaal van 5000 gulden vereist.
Dit bedrag was, mede dank zij de opbrengst van de hiervoor in het leven geroepen bloembollencultuur in 1901 verzameld en pastoor Diekman deelde dit de bisschop mee.

In een buitengewone vergadering op 22 december 1905 werd het door architect S.B. van Sante ontworpen plan voor de bouw van een r.k. St.Bavoschool en gebouw voor de r.k. Volksbond (later jeugdherberg en nu Stayokay hotel) aanbesteed.
Op 2 januari 1906 werd de bouw hiervan opgedragen aan de laagste inschrijver, de aannemer P.Rings voor een bedrag van 18.955 gulden.
In de vergadering van 18 januari 1906 deelde de voorzitter (pastoor Diekman) mede, dat de heer Commandeur, onderwijzer te Noordwijk, was benoemd tot hoofd aan de op te richten school.
Op 30 augustus 1906 werd de school reeds in gebruik genomen. Dat gebeurde na inwijding van de lokalen door pastoor Diekman. Het afleesboek uit de kerk vermeldt voor deze dag: “Om half negen gezongen H.Mis, waarbij de schoolkinderen aanwezig moeten zijn”.

De financiële toestand van het onderwijs was in de daarop volgende jaren verre van rooskleurig te noemen. Dat pastoor Diekman, als gevolg van deze omstandigheden, veel teleurstellingen heeft moeten incasseren laat zich veronderstellen. Dat blijkt onder andere uit zijn verslagen van de vergaderingen van het kerkbestuur, waarin deze kwestie herhaaldelijk aan de orde kwam. Men kan hierin meerdere malen lezen dat zijn voorstel….enz. enz…”eindelijk” was goedgekeurd. Het moet voor hem ook wel een teleurstelling zijn geweest, dat zijn voorstel om te komen tot de oprichting van een vereniging tot ondersteuning van de parochieschool geen voldoende steun kreeg. Meer heil verwachtte men van een beroep op de meervermogenden in de parochie, waartoe in de vergadering van 11 oktober werd besloten.

Enige verlichting kwam met het bericht van de regering in de lente van 1908, waarbij werd meegedeeld dat de jaarlijkse subsidie voor de school was vastgesteld op f 2583, 06.

Dat de nieuwe school nog niet van alle gemakken was voorzien blijkt wel uit een besluit van 22 juli 1909, om bij de school een waterpomp te plaatsen.

Door het in verval raken van de bollenakker liep de opbrengst dusdanig terug, dat nieuwe “bronnen” moesten worden aangeboord om de financiële dorst te lessen. Er werd een beroep gedaan op de boeren van Schoten en deze lieten zich niet onbetuigd. Tijdens een vergadering van dit veehoudersgezelschap kwam men op het idee om “pinken” (dat zijn jonge koeien) te weiden ten bate van het Schoolfonds. Zo zag in het najaar van 1913 een tweede commissie in het belang van de school het levenslicht. De z.g. “Pinkencommissie” bestond uit zes boeren met bekende Schotense namen. Dat deze onderneming goed werd gehonoreerd blijkt wel uit de opbrengst van de pinkenverkoop, die b.v. in 1917 een bedrag van f. 1579.- opleverde.

Het aantal leerlingen groeide gestadig en dit maakte het noodzakelijk, dat in 1916 een 6e lokaal werd bijgebouwd.

De wet op het lager onderwijs bracht na 1920 wel verandering in de financiële situatie.

De gestadige groei van het leerlingenaantal maakte opnieuw een uitbreiding van de school noodzakelijk en de aanvraag hiervoor werd in 1928 bij de gemeente Haarlem ingediend. Het door de gemeente vastgestelde plan verhinderde echter een verdere uitbreiding van de school. Na overleg met de diverse instanties werd besloten om een nieuwe St.Bavoschool te bouwen op een terrein ten noorden van de kerk. Het ontwerp stratenplan was voor deze omgeving gereed en later werd bekend, dat de straat waar aan de school was gedacht “Eemstraat” zou gaan heten. De aanbesteding van de nieuwe school had gelijktijdig met de aanbesteding van de gymzaal plaats. Op 16 september 1929 en op 8 september 1930 werd de school na een plechtige inwijding door Deken v. Westerwoudt in gebruik genomen.

Het oude pand werd verkocht aan de Nederlandse Jeugd Herbergen Centrale (NJHC) en ingericht als jeugdherberg. De jeugdherberg werd later Stayokay.

Op de foto hiernaast is de oorspronkelijke school te zien achter de voetbrug richting Santpoort.

Lees verder: